Yıldızlarla aramızdaki uzaklıklar akıl almaz büyüklüktedir.Mesela güneşimize en yakın yıldızlar güney gökyüzünde Erboğa takımyıldızında ışıldar.Alfa Erboğa Dünya'dan yaklaşık 4,4 ışık yılı uzaklıktadır.Ona eşlik eden Proksimal Erboğa ise 4,3 ışık yılı uzaklıktadır.Bize en yakın yıldızlara olan bu devasa uzaklığımız astronomiye olan ilginin artmasına, uzay - zaman anlayışımızın her geçen gün değişmesine yol açmıştır. Zaman kavramını az da olsa anlayabilmek insanı normal yaşantısında karşılaştığı zorluklar karşısında daha dirençli hale getirir. İnsanların astronomi gibi ilgi çekmemesi imkansız kavramlar içeren bilim dallarıyla biraz da olsa ilgilenmeleri, onlara çok daha önemli gelen yeryüzü hayatlarında yapılması gerekenleri öğrenmeleri için bir kılavuz niteliğindedir ve aslında bu tür uğraşlar sanılandan çok daha zevklidir.İnsanlara baktığımda artık gökyüzünü seyretmediklerini, şehir ışıklarının arasında boğulup gittiklerini görüyorum, yapılacak binlerce iş arasında koşturup durduktan sonra akşam eve geldiğimizde televizyonların karşısında oturup hipnotize olmak bize daha çekici geliyor artık,yıldızların güzelliğini, gezegenlerin hareketlerini, ayın evrelerini ve takımyıldızların mevsimsel hareketlerini unuttuk,Güzel bir araba gördüğünde heyecanlanan, güzel bir kıyafet gördüğünde içinden onu alma isteği gelen insanlar, bir yıldız kaydığında artık heyecanlanmıyor. Benim amacım formülleri sevmeyen ama çevresinde gerçekleşen fiziksel olaylara, dünyaya , bilime karşı hep bir ilgi duymuş insanlar için anlaşılır bir gökyüzü rehberi hazırlamak , bunu elimde bulunan astronomi kitaplarımı ve gökyüzü atlaslarımda ki ilgi duyulayacak bilgileri sentezleyerek yapacağım, ayrıntılara çok fazla inmek istemiyorum.İşinize yarayacak bir rehber olmasını diliyorum...
Uzayda Yön Bulmak:
Yıldızlarla aramızdaki uzaklık o kadar büyüktür ki hepsi merkezinde Dünya'nın olduğu bir kürenin yüzeyindeymiş ve bizden aynı uzaklıktaymış gibi görünürler, bu gökküre olup,Dünya'nın hareketinden dolayı dönüyor ve bir turu 24 saatte tamamlıyor gibi görünür.
Bir doğa olayını gözlemleyen birisi, gözlemlerini paylaşmak isterse, veya yaptığı bu gözlemleri tekrar yapmak isterse, bir koordinat sitemi kullanmak zorundadır. Koordinatlar, Dünya yüzeyinde veya evrende herhangi bir yerde olan bitenin yerini tam olarak tespit etmemiz için bize olanak sağlar.
Coğrafi koordinatlar biraz sıkıcı bir coğrafya dersi gibi geldiğinden, bunu yüzeysel bir şekilde geçicem ama çok önemli bir konu olduğunu unutmamanızı hatırlatırım.
Coğrafi Koordinatlar:
Bu sistem yeryüzünde coğrafi koordinatlardan, yani birbirini dik açıyla kesen paralellerden ve meridyenlerden oluşur.Referans noktası olarak kullanılan en büyük paralel, Ekvator'dur, 0 derecelik bir açısı vardır ve Dünya'yı iki yarım küreye böler.Kuzey yarım küre, 0 dereceden 90 derece kuzeye kadardır.Güney yarım küre ise 0 dereceden, 90 derece güneye kadar olan bölgenin adıdır.Güney yarım kürenin koordinatları verilirken -(eksi) işareti kullanılır.
Tüm meridyenler birbirinin aynıdır,referans noktası olarak gösterilen meridyen Londra yakınlarındaki Greenwich meridyenidir ve 0 derece sayılır.Gezegenimiz üzerinde herhangi bir noktanın konumunu bulmak için,o noktadan geçen paralelin ve meridyenin Ekvatora ve Greenwich'e olan uzaklıklıklarının derece ile ölçülmesi gerekir.İlk uzaklığın adı enlem, ikincisinin adı boylamdır.
Yeryüzünde olduğu gibi gökyüzünde iki büyük daire bir noktanın yerini tespit etmek için kullanılır.Ancak astronomide farklı büyüklüklerde ki daire çiftlerinin kullanıldığı çeşitli koordinat sistemleri vardır.Bunlara ayrıntılı bir şekilde değinmeyeceğim.İsimleri ve temel özelliklerini bilmek yeterli olacaktır.
Alt Azimut Sistemi:Bu sistem, güney noktası bilinince bir yıldızın yerinin tespit edilmesini sağlar.
Ekvator Sistemleri: İki tane ekvator koordinat sistemi vardır.Sabit ekvator ve hareketli ekvator sistemleri...
Ekliptik Sistemi:Genellikle gezegenlerin hareketini tarif etmek ve tutulmaları hesaplamak için kullanılır.
Galaktik sistem: Yıldız istatistiklerinde ve galaksi cisimlerinin hareketlerini ve konumlarını tarif etmek için kullanılır.
Astronomi Rehberi 2. Bölüm
Astronomi hakkında temel bilgiler için tıklayınız
Bu bilgilere ek olarak bu konuyla ilgili ek bilgi için buraya tıklayınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder